Begin dit jaar stuurde ik mijn redacteur bij Atria een outline van de stukken die ik wilde schrijven rondom het thema ‘Vrouwen in de politiek’. In april zou ik een reflectief verslag schrijven over hoe de gemeenteraadsverkiezingen waren verlopen voor vrouwen. Ik merkte dat ik het spannend vond: wat als vrouwen het nog slechter zouden doen? Wat als het aandeel vrouwen in de lokale politiek onder de 28 procent zou duiken? Ik wist niet wat voor opbeurende woorden of tips ik dan zou moeten geven. Ik herinnerde mij een middag op kantoor in november 2016 toen we met een groep jonge collega’s de speech van Hillary Clinton keken waarin ze gracieus haar nederlaag accepteerde. Ik dacht toen: de wereld verbetert niet lineair. Soms blijven we stilstaan. En als we niet opletten, gaan we opeens drie stappen achteruit.
Maar de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018 gingen juist heel goed. Het aandeel vrouwen in de gemeenteraad is gestegen van gemiddeld 28 procent naar 34 procent. In mijn eigen stad Leiden is zelfs 38% van de gemeenteraad vrouw. Dit zijn overigens nog geen definitieve percentages, omdat in Leiden en veel andere gemeenten de colleges nog gevormd moeten worden en er wellicht verschuivingen zullen zijn. Het gaat dus wel beter. Ik denk dat we dat aan twee zaken te danken hebben.
Ten eerste hebben de Stem op een vrouw acties gewerkt. Mede dankzij deze campagne is er een breed bewustzijn aangewakkerd dat stemmen op de eerste vrouw van de lijst minder effectief is. Stem op een vrouw, lager op de lijst, want zij heeft de voorkeursstemmen hard nodig. En dat is massaal gebeurd. De kiezer heeft gesproken en met zijn of haar stem een correctieve beweging gemaakt.
Ten tweede zijn de kieslijsten nog steeds van belang. Als er meer vrouwen hoog op de lijst worden geplaatst, neemt de representatie in de gekozen raden toe. Dit klinkt heel logisch, maar het is belangrijk om dit extra te benoemen. De politieke partijen besteden veel tijd aan het maken van een gebalanceerde lijst (vaak door vrijwilligers). Het is nog lang niet perfect want het is een ingewikkelde taak.
Kortom: we moeten beter stemmen en betere lijsten maken. Het werk houdt niet op. Niet alleen zijn er volgend jaar weer twee belangrijke verkiezingen (Provinciale Staten en Europese), maar daarna volgen weer de landelijke verkiezingen en in 2022 gemeenteraadsverkiezingen. We moeten blijven werken om ook op deze momenten steeds weer de aandacht te vestigen op meer vrouwen in de politiek. Want als we niet opletten, verdwijnt het van de agenda. Ik verwijs graag naar mijn eerste blog met praktische tips en ervaringen om meer vrouwen politiek actief te krijgen.
En ik? Ik ben een vrouw in de politiek, zonder actieve politieke functie. Mijn partij heeft in Leiden een mooie overwinning behaald, maar helaas wel wat zetels verloren. Dat betekent dat ik voorlopig nog geen zitting zal nemen in de Leidse gemeenteraad. Maar vanuit D66 Leiden is een enorme energie ontstaan om echt werk te maken van meer vrouwen in de politiek. We hebben een lokale afdeling van het Els Borst Netwerk opgericht. De komende jaren gaan we inspiratiebijeenkomsten organiseren, talenten scouten en de zichtbaarheid van onze vrouwelijke politici vergroten.
Ik hoop dat andere lokale afdelingen ook het heft in eigen handen nemen. Dit werk moet ook op lokaal niveau gebeuren en houdt voorlopig niet op. Ik ga door. Mét dit hele hippe tasje van Atria. Politiek is te belangrijk om alleen aan mannen over te laten. Doe je mee?
Dit jaar ben ik gastblogger voor Atria, het Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis. Deze blog werd 4 mei gepubliceerd op Atrianieuws.